Etkileşimli Televizyon ve Middleware (Arayazılım)

Etkileşimli televizyon ile ilgili daha önce de yazılarım oldu. Konu, yeni yayın teknolojileri başlığının alt maddelerinden birisi aslında. Uzaktan kumanda cihazının keşfiyle birlikte, hatta ondan çok öncesinde bile bir şekilde etkileşiyordu insanlar televizyonları ile. Bu yazıda ele alacağım konu biraz daha teknik, daha ayrıntı belki, ancak konu ile profesyonel olarak ilgilenmiyorsanız bile sadece tüketici olarak hayatınızı etkileyebilecek şeylerden bahsedeceğim aşağıda.
Etkileşimli televizyon yayıncılığı, aslında DVB-S, DVB-C ya da DVB-T üzerinden yapılan yayınların hepsinde kullanılabilen bir ek özellik. Yani yayını göndermek için hangi ortamı kullandığınızdan bağımsız. Zaten her 3 ortam için de etkileşimli televizyon örnekleri var. Ülkemizdeki tek etkileşimli televizyon örneği DVB-S üzerinden gerçekleştirilmekte olan DIGITURK. Hangi ortam kullanılırsa kullanılsın, etkileşimli televizyon uygulamasının olmazsa olmaz şartı set üstü kutusu olarak dilimize geçen Set Top Box (STB) dır. Set üstü kutusu, gelen yayını televizyon cihazımızın anlayacağı dile çeviren, akıllı sayılabilecek bir kutudan ibarettir. Akıllı sayılabilecek diyorum çünkü içinde basit bir bilgisayar var aslında. Bilgisayarları akıllı sayıyorsak, ki bence saymamak gerekir, bunları da akıllı sayabiliriz :) Elbette bu kutular içerisindeki bilgisayarın özellikleri, masa üzerinde kullandıklarımıza göre oldukça düşüktür. Bellekleri 8-16-32 MB civarındadır. Günümüzde kullanılan bilgisayar belleklerinin 512 MB, 1 GB olduğu düşünülürse ne kadar küçük belleklerden (düşük kapasiteli) bahsettiğimiz daha iyi anlaşılır.
Yukarıda kısaca özetlemeye çalıştığım STB'ler üzerinde çalışan uygulamaların (etkileşimli televizyon uygulamalarının) geliştirilebilmesi, bunun her cihazda aynı şekilde görüntülenebilmesi için standartlar geliştirilmiştir. Uygulama geliştiriciler ile kutu üreticilerinin çalışmalarının birbirinden ayrılabilmesi için uygulama geliştiricilerinin kutunun donanım özelliklerinden izole edilmesi ihtiyacı vardır. Ayrıca, uygulama geliştiricilerin birbirleri arasında bilgi ve ürün paylaşımına gidebilmesi için de Ara Yazılım olarak Türkçeleştirmeye çalıştığımız middleware denilen bir API (application program interface - uygulama programlama arayüzü) benzeri bir yazılım geliştirilmiştir. Bir çok konuda olduğu gibi middleware konusunda da farklı firmalar, farklı yaklaşımlar vardır. En bilenen middlewareler : OpenTV, MHEG-5, Microsoft TV, MHP'dir. Ülkemizdeki tek etkileşimli tv yayınını yapmakta olan DIGITURK, OpenTV standartını kullanmaktadır. OpenTV ve Microsoft TV ticari ve kapalı kaynak kodlu ürünlerdir. Açık kaynak kodlu olarak MHP ve MHEG-5 vardır. Açık kaynak kodun acantajları ayrı yazıların konusuolsa bile bilimin gelişmesinde açıklığın önemini hatırlatmakla yetineyim.
Şimdi, son kullanıcı olarak bize ne faydası oldu bu yazının diyorsanız hemen söyleyeyim. Alacağınız DVB-T alıcısı (STB) etkileşimli yayınları almaya uygun bir cihaz mıdır? Bunu sormanızda yarar var. Çünkü piyasada ucuz fiyatlı ancak Zapper Box (zap kutusu) olma özelliği dışında bir işe yaramayan cihazlar satılacak. Yani bu cihazları aldığınızda etkileşimli yayınları izleyemeyeceksiniz. Bir başka tehlike özel yayıncı kuruluşların farklı middleware'ler tercih etmeleri durumudur. Böyle bir durum oluşursa (İngiltere bu duruma verilebilecek en iyi örnektir) tüketici olarak tercihte bulunmak zorunda kalacaksınız. Hangi yayıncının etkileşimli içeriklerini görmek isterseniz o yayıncının seçtiği middleware'e sahip alıcı almanız gerekcek ve bu alıcı ile diğer yayıncıların etkileşimli içeriklerini göremeyeceksiniz. Elbette tüm middleware'ları gösterebilen pahalı alıcılar almazsanız.
Değerli okuyularım, konu uzun zaman kısa. Konu ile ilgili daha yazacak, konuşacak çok şey var. Sayfamı takip etmeye devam edin :)