Televizyon, Teknoloji ve Kültürel Biçim / Raymond Williams

1921 doğumlu olan Raymond Williams 1988 yılında vefat etmiş. 1958 yılında yayınladığı Kültür ve Toplum ile Marksizm ve Edebiyat (Adam yayıncılıktan 1990 yılında çevirisi yayınlanmış) önemli eserlerinden. Kültürel çalışmalar yaklaşımının önemli isimlerinden Raymond Williams'ın 1974 yılında yazdığı Televizyon, Teknoloji ve Kültürel Biçim adlı eseri Ahmet Ulvi Türkbağ'ın çevirisi ile Dost Kitabevi Yayınları'ndan 2003 yılında ilk baskısını yapmış. 135 sayfalık kitap Teknoloji ve Toplum, Teknolojinin Kurumları, Televizyonun Biçimleri, Programcılık: Dağılım ve Akış, Teknolojinin Etkileri ve Kullanımları, Alternatif Teknoloji, Alternatif Kullanımlar başlıklı altı bölümden oluşuyor.

Eserinde teknolojik determinizme karşı çıkan Williams, televizyonun İngiltere ve ABD'deki örneklerini ayrıntılı olarak inceliyor. Bu analizinde akışın izleyicileri kanalda tutmak adına özenle yapıldığının altını çiziyor. ABD'nin ürettiği program içerikleriyle ve doğrudan şirketlerinin yayılmasıyla tüm dünyadaki yayın sektörüne hakim olmaya çalışacağını öngörüyor:

“..Son yirmi yılda, normal olarak ulusal devlet denetimindeki sesli yayıncılıktan öncelikle ticari televizyon kurumlarına dünya çapında geçilmesini Birleşik Devletler’in bu planlı harekatının bir sonucu saymak aşırı kaçmaz. Ülkelerde yerel bir tartışma olarak birbiri ardına ortaya çıkan, çabucak ve ikna edici bir biçimde “devlet tekeli” ile “bağımsız yayıncılık” arasında bir seçim olarak tanımlanan olayların çoğunda, Amerikan menfaat odakları ile yerel ortaklarının ve güçlü uluslararası reklam şirketlerinin aldatmacası yatmaktadır.” s.35

Gelişen kablo yayıncılığı, isteğe bağlı video, etkileşimli televizyon, yaygınlaşan uydu yayıncılığı gibi günümüzde gerçekleşen bir çok uygulama, 1974 yılında kaleme alınan kitapta yerini bulmuştur. Televizyonun geleceğine yönelik iki alternatif ile bitirir kitabını Williams. Ben bunlardan birisini iyimser, diğerini kötümser senaryo olarak adlandırdım ve aşağıya alıntıladım. Hangi senaryonun gerçekleştiği ise malumunuz....

İyimser senaryo:

“Ucuz, yerel tabanlı, ancak kısa süre önce hayal ürünü gibi görünen bir ölçekte, iletişim ve bilgi paylaşımını mümkün kılan uluslararası genişlikte televizyon sistemlerine sahip olabiliriz. Bunlar olgun ve katılımcı demokrasiye uzanan devrimin ve karmalık kentsel ve endüstriyel toplumlardaki etkin iletişimin iyileştirilmesinin çağdaş araçlarıdır.” s.126

Kötümser senaryo:

“Ancak, bunlar seçim ve rekabetten söz eden bir örtü altında, birkaç ulus-ötesi şirketin beraberlerindeki devletlerle ve ajanlarla birlikte, haberlerden psikolojik oyunlara, neredeyse programlı olasılıkları arasında ve toplu tepkiye kadar yaşamlarımıza daha fazla girebildikleri ölçüde, kısa ve başarılı bir karşıt devrimin de araçları olabilir.” s.126