Seçilmiş Kişi / Lois Lowry

Seneler önce ikizlerlehayat etiketli yazılar yayınlamaya başlamıştım. İkiz bebekle tatile çıkacaklara öneriler başlıklı olanı, blogun en fazla okunan ilk 100 yazısının arasına girmiştir muhtemelen. Toplam 29 adette oluşan bu yazıların sonuncusunda Bir Valize Ne Sığar ki adlı Ankara Sanat Tiyatrosu'nun oyunundan bahsetmiştim. Çocukların büyüme sürecini, yazıların değişiminden de anlayabiliyoruz. Seçilmiş Kişi adlı roman, ikizlerlehayat etiketli son, cocukkitap etiketli ilk yazı.

Etiketinden de anlaşılacağı gibi Seçilmiş Kişi, bir çocuk - genç romanı. Lois Lowry tarafından yazılan eser, 1993 senesinde Amerika Birleşik Devletleri'nde yayınlanmış. Benim okuduğum Arkadaş Yayınevi tarafından 2017 senesinde 6. baskısı yapılan eseri Esra Davutoğlu tercüme etmiş. 1884 yılı doğumlu yazar Yevgeni Zamyatin'in Biz adlı romanıyla fazlasıyla benzerlikler bulunan bir distopya, Seçilmiş Kişi. 

Romanda herşeyin steril olduğu, kimin hangi işte çalışacağının, kimin çocuk yetiştirmek ile görevlendirileceğini, insanların hangilerinin üreyeceğini ve çocuk doğurmaya hangi kadınların uygun olduğunun belirlendiği, yalan söylemek - işsiz kalmak gibi endişelerin yok olduğu bir toplum tarif ediliyor. Renklerin olmadığı, insanların geçmişe dair anılarının bulunmadığı, kişisel tercihlerden ziyade toplumun genelinin iyiliğine göre işlerin düzenlendiği bu topluluk, yazarın Birleşik Devletler vatandaşı olduğunu da hatırlayınca, ister istemez sosyalist bir düzeni akla getiriyor. Kitabın bir kaç yerinde vurgulanan "seçim özgürlüğü", "farklılıkların önemi", "kendi kararını verebilmenin mutluluğu" gibi kavramlar ise bugün içinde mutlu-mesut yaşamakta olduğumuz "özgür dünyayı". Yazarın amacı 1984 gibi bir kültü çocuk kitabı haline getirmek miydi bilmiyorum. Elimizde, farklı zamanlarda yazılmış bir dörtleme var aslında. Bu yüzden, serinin diğer üç kitabını da okumadan kesin bir yargıya varmamak gerekiyor. 
Romanı, 11 yaşındaki bir çocuğun gözünden anlatıyor Lowry. 12'sine gelip kendisi için seçilen işi öğrendiğinde, yaşadığı dünyanın arkasındaki gerçeklerle yüzleşmesini ve bu yapay, yapay olduğu kadar da korkunç dünyadan kaçışına tanıklık ediyoruz. Kitap, kahramanımız Jonas'ın öyküsünü ucu açık şekilde bırakarak bitiyor. 1993 yılında yayınlanan Seçilmiş Kişi, dediğim gibi, aslında bir dörtlemenin ilk kitabı. Seri, Maviyi Toplamak (2000), Mesajcı (2004) ve Oğul (2012) ile tamamlanıyor. 

2014 yılı yapımı başrollerinde Jeff Bridges, Merly Streep ve  Brenton Thwaites'ın rol aldığı Seçilmiş (The Giver)  adlı filmin, kitabın uyarlaması olduğu bilgisini de ekleyeyim. 

Dörtlemenin kalan kitaplarını da okuyup, yeni etiket altında değerlendirmeye çalışacağım. Son olarak, kitap kaç yaşa uygun diye sorarsanız, yanıt vermek zor. Öncelikle, anlatılan öykünün arka planındaki mesajları algılayabilmek için, ilk dört yıllık okul öğrenimini tamamlamış olmalı çocuklar. Bu da 10 yaş ve üzeri oluyor.