Söz Uçmuş Yazı Kalmış / Yankı YAZGAN

Kitabın tam adı biraz daha uzun: Söz Uçmuş Yazı Kalmış, 1980'lerden günümüze herkes için gündelik hayat, psikiyatri ve beyin bilimleri yazıları. Yankı Yazgan'ın eski yazılarından derlemelerle oluşturduğu bu son kitabı Aralık 2010 tarihli. Doğan Kitap'tan çıkmış. 336 sayfalık eser üç alt kitaptan oluşuyor: 

• Labirent Yolculukları / Psikolojisiyle ve Biyolojisiyle Yaşantılar
• Devlet Baba, Tabiat Ana
• "Kitapsız" yazılar

Alt kitaplardan ilk ikisi Yazgan'ın daha önce aynı isimlerle kitap olarak yayınlanmış yazılarının seçmelerinden oluşuyor. Labirent Yolculukları 1991 yılında Remzi Kitabevi tarafından, Devlet Baba, Tabiat Ana ise 2002 yılında Evrim yayınları tarafından yayınlanmış. Söz Uçmuş Yazı Kalmış'ın son alt kitabı "Kitapsız" yazılar, adı üzerinde daha önce herhangi bir kitapta toplanmamış yazılarından oluşuyor. Kitapta yeniden gözden geçirilen yazıların kimilerinin kenarına notlar düşülmüş. Yeni baskıya notlar olarak isimlendirilen bu notlarda,  bugünden bakınca o yazılar hakkındaki görüşleri, konu edilen alandaki güncel gelişmelerin yanı sıra İdeolojik Bilimin Sonu ve Lisenkoculuk (s.304) başlıklı yazının notunda olduğu gibi yazısı hakkında çıkan bir eleştirinin bağlantısını paylaşmış. Söz Uçar Yazı Kalır'ı okurken aklıma Aydın Engin'in yazdığı Tırmık'a Tırmık geldi. Engin de eski yazılarını derlediği kitabında, yazılarına ilişkin güncel notlar düşmüştü. 

Yankı Yazgan, psikiyatri profesörü. Benim doğduğum sene Bornova Anadolu Lisesi'nden mezun olmuş. "Çocuğunuz Sizden Ne Bekliyor?"dan sonra Yazgan'dan okuduğum ikinci kitap. İlk alt kitaptaki yazılar Cumhuriyet Bilim Teknik ekinde yer alan yazılar arasından seçilmiş. Psikiyatri, beyin araştırmaları, psikanaliz, nörobiyoloji, ilaç ile psikiyatrik tedavi, psikiyatrinin beyin araştırmalarında elde edilen bilgilerle değişen hali gibi aslında tıp dışındaki insanların pek kolay anlayamayacağını düşüneceğimiz konuları oldukça anlaşılır hale getirmiş Yazgan. Yakın zamanda okuduğum Andreasen'in kitabının tekrar karşıma çıkması ayrı bir keyifti.
Beyin, hafıza, ruhsal durumun kimyasallarla açıklanılmaya çalışılması uzun süredir ilgimi çeken konular. Yankı Yazgan'ın ilk alt kitabındaki yazıların kimileri tanıdık geldi. Bunda şaşılacak bir şey yok elbette. Yazıların yayınladığı tarihlerde Cumhuriyet Bilim Teknik'in takipçileri arasındaydım. O zamanlar cumartesi günleri verilen bu önemli ek, henüz lise öğrencisi olan beni epey etkilemişti. Şimdi Yazgan'ın kitabını okurken düşündüm tekrar, üniversite sınavının ikincisinde bir soru az yapıp bir altta yer alan tercihime girmiş olsaydım hayatım nasıl olurdu diye. Son sıralardan ODTÜ Elektrik-Elektronik Mühendisliği'ne gireceğime, Hacettepe İngilizce Tıp'a girecektim ve kim bilir neler olacaktı sonrasında :)

İkinci alt kitap, Yeni Binyıl gazetesi yazılarından. Yeni Binyıl, Yeni Yüzyıl sonrası çıkartılmış zamanında Cumhuriyet dışında sol çizgisi olan ama liberal eğilimi ağır basan bir okura yönelik çıkartılmış ikinci gazeteydi. Yeni Binyıl da Yeni Yüzyıl gibi çok uzun ömürlü olmadı ne yazık ki. İki gazeteyi okumamış olsam bile varlıklarını önemserdim. Yazgan'ın ikinci alt kitaptaki yazıları daha güncel hayata dair. Gazete yazısından fazlasını beklememek gerekli belki de. Açıkçası ilk alt kitaptaki yazılar kadar ilgimi çekmedi. Tembeller Zamanın Kıymetini Daha mı İyi Bilir? başlığı altında toplanmış yazılar hariç :) 

Son alt kitap daha önce kitaplara girmemiş yazılarından oluşuyor. Cumhuriyet Bilim Teknik'teki bilmecelerini ve çizimlerini o yıllardan hatırlıyorum. Dergide Yazgan'ın oldukça genç görünen fotografına bakıp bu adamda kim, hem bilmece yazıyor hem bilim yazısı diye düşündüğümü hatırlıyorum. Bahsettiğim tarihlerde internet yoktu. Merak ettiğimizin adını google'a soramıyorduk :) Yazgan halen çok genç görünüyor bu arada. 

Yazgan'ın kitabı bir çok başka kitabı okuma listeme ekledi. İlk sırada Yazgan'ın Kalp Çarpar Beyin Böler var. Behiç Ak'ın (Cumhuriyet gazetesinde Kim Kime Dum Duma adlı bantın çizeri aynı zamanda) Yıldızların Tembelliği ise İletişim yayınlarından 2000 yılında çıkmış. Atalay Yörükoğlu'nun Çocuk Ruh Sağlığı, ki Yazgan'ın verdiği bilgiye göre 120.000 adet basılmış bugüne kadar, Oliver Sacks'ın Karısını Şapka Sanan Adam ve Uyanışlar kitapları listeye eklenen diğer kitaplar.

Bu uzun notun sonunda Yankı Yazgan'ın bir çok bilgi/belge içeren web sayfasının ve güncel notlarını barındıran blog sayfasının adreslerini vereyim. Bu yazı için kullandığım kapak fotografı Yazgan'ın blog sayfasından edinildi:

http://www.yankiyazgan.com/

http://yankiyazgan.blogspot.com/