S A D E C E Ö Z G Ü R

Sözün aslı bu değildi biliyorum. Olsun, bence böylesi de güzel oldu :) Takvimler 16 Ekim 2019'u gösteriyordu, Eymir'in etrafını koşmaya ilk niyetlendiğimde . Çok çeşitli sebeplerle yarım kalan bir deneme oldu. 5,5 km'lik koşunun ardından sırtıma, daha önce hiç başıma gelmeyen, bir ağrı girdi. Sonrası kardiyoloji polikliniğinde yaptırılan tetkikler, endişeli bekleyişler ve sonunda müjdeli haber... Koşuya engel bir durum yok ortada.  ve bugün, takvimler ilk denemenin ardından geçen 15 günü gösterirken bir kez daha aynı parkurda, bu kez çok daha hazırlıklı olarak, koştum. İlk denememde hata olarak düşündüklerimi tekrarlamadım bu sefer:  Şort, tişört ve koşuya uygun ayakkabı ve çorap ile başladım koşmaya. Yanımda bir şişe (500 ml) su vardı. Tempomu kilometreyi 6-7 dakikada alacak şekilde ayarladım. Hızlandığımda yavaşladım. Koşuya başlamadan önce ve koşu sonunda esneme hareketlerini ihmal etmedim. İlk denemede, şarkıda denildiği gibi kafamı kırarcasına koşmuştum...

Koşmak üzerine yazmaya, koşmak üzerine okumaya ve koşmak üzerine düşünmeye devam. Bu kez Haruki Murakami'den Koşmasaydım Yazamazdım adlı eser ile karşınızdayım. Murakami, özellikle son yıllarda, ülkemizde de çok okunan yazarlardan. Zamanında 1Q84 adlı romanını okumuştum, ancak okuyup bloga not etmediğim nadir kitaplardan olduğunu fark ettim biraz önce. Muhtemelen kitabı okuduğum dönem sinüs eğrisinin negatif bölgesinde dolaşıyordu ruhum. Belki ilerleyen günlerde, Murakami'nin diğer eserleri ile birlikte 1Q84'ü yeniden okurum. Bu uzun ve muhtemelen gereksiz girişin ardından gelelim esere. Hüseyin Can Erkin'in Japonca'dan tercümesi ile ilk baskısını Kasım 2013'te yapan kitabı Dogan Egmont yayınlamış. 171 sayfalık eserin Kasım 2018 tarihli 14. baskısını okudum.  Murakami'nin kitabının orijinal ismi Japonca, haliyle. Ancak İngilizce çevirisi şöyle:  What I Talk About When I Talk About Running . Türkçe çeviri için tercih edilen isim ise Koşmasaydım Yazama...

İlk kareyi çektiğimde, bir seriye başladığımı düşünmemiştim. Doğada yönünüzü kaybettiğinizde kuzeyi nasıl anlarsınız sorusuna , eskiden verdiğimiz yanıttı ağaçların yosun tutmuş yüzeyi . Eskiden dememin nedeni, artık cep telefonlarının vücudumuzun bir parçası gibi oluşu. Pili bitmediği ve kapalı alanda olmadığı sürece, yönümüzü bildiriyor, ağaçların yosun tutmuş yüzeyine bakmaya gerek bırakmadan.  Bu uzun ve muhtemelen gereksiz girişin ardından devam etmek isterdim. Ancak, işin doğrusu, bu yazıdan ziyade fotograflar ile ifade etmek istedim bu durumu...  Yosun tutmuş yüzeyler... Size ne ifade ediyor? Yosun... Yoksun  gibi  ama bir harf eksik...

17 Kasım 2004 yılında ilk yazımı yazmıştım. Yani (2019 - 2004) 15 yaşını doldurmaya sayılı günler kalmış blogumda, birbirine çok benzeyen başlıklı yazı yayınlamamıştım, yakın zamana kadar. Koşmak , koşturmadan yaşamak , koşmak mı koşturmak mı yazılarının ardından Koşmak adlı kitabı okumak ilginç oldu.  Jean Echenoz adlı Fransız yazarın Emil Zatopek isimli Çek atletin hayatının bir dönemini anlattığı, Koşmak, orijinal adıyla courir . DuoLingo sayesinde yeniden hatırladığım ve her geçen gün az da olsa, ilerlettiğim Fransızca bilgim, henüz Echenoz'un eserlerini ana dilinden okumam için yeterli değil.  Mehmet Emin Özcan tercümesi ile Helikopter Yayınları'ndan çıkan Şubat 2015 tarihli ikinci baskını okudum. Sayfa kenarlarının kırmızıya boyalı olması, kitabın dış görünüşüne çok şey katmış. Çeviri okumak, eserin orijinal halini bilememeyi birlikte getiriyor. Echenoz'dan okuduğum ilk ve tek eser Koşmak olduğu için yazarın tarzı mıdır cümlelerin zamanlarının değişimi, bileme...

Geçtiğimiz hafta yazdığım yazılar üzerine epey arayan / e-posta gönderen / yolda yürürken çevirip soru soranlar oldu: Çarşamba günü Koşmak başlıklı bir yazı yayınladıktan iki gün sonra, Koşturmadan Yaşamak diye yazdın. Ne iş? Hangisini yapalım, insanların kafası karıştı. Dünya artık eskisi gibi değil, lütfen bu çelişkili duruma bir açıklık getir. Bilirsiniz, mesele okuyucularım olunca, akan sular - akmaz olur. Hemen bu çelişkiyi giderecek açıklamalar yapayım: İlk yazı, ki 16 Ekim 2019 çarşamba günü yayınlanmıştı, KOŞMAK başlığını taşıyor ve yazı tümüyle koşma eyleminin yarattığı garip duyguların neticesinde hazırlanmıştı. Koşmak eylemi, salgılattığı hormonlar dolayısıyla, farklı etkilere sahip. İkinci yazı, ki 18 Ekim 2019 cuma günü yayınlanmıştı, KOŞTURMADAN YAŞAMAK başlığını taşıyan bu ikinci yazı ise tamamen hayatı hızlı yaşamak zorunda olduğunu düşünenler için hazırlanmıştı. Kıymetli okuyucularım, iki yazı birbiri ile çelişmemektedir. Lütfen internet tarayıcınızın aya...

" Ne olsun abi, bir koşturmadır gidiyor "  En sık duyduğum yanıttır, ne var ne yok diye sorduğumda. Her duyduğumda aynı şeyi düşünürüm: Nereye koşuyorsun ve neden koşuyorsun?  Günleri, yapılması gerekenler listesine artılar koyduğumuz bir mecburiyet haline çevirmek zorunda mıyız?  Geçen sene bir yazı yayınlamıştım, hayatın dengesi - üçlü sac ayağı diye. Orada da bahsettiğim gibi hayat, en azından bildiğimiz dünya hayatı, kısıtlı süreli ve hiç bir anının tekrarı olmayan bir macera. Bu maceranın anlamına odaklanmadan, günü, yapmamız gerektiğini düşündüklerimizin peşinde " koşturarak "  geçirebiliriz.  Hatta çocuklarımızı da benzer şekilde yetiştirebiliriz. Haftasonu kurstan kursa taşırken, arada kalan bir saatlik " slot "u en iyi nasıl değerlendirebileceğimizi düşünürüz meselâ.  Oysa, koştururken etrafta olanların farkına varamaz insan.  Yaprakların çıkardığı sesleri duyamaz, kendi ayak sesinin yüksekliğinden.  Rüzgârın sesi, telefo...

" Yürümenin hızlısı, çok da şeetmemek gerek " diyenlere bakmayın. Yürümeye kıyasla epey farklılıklar içeren bir eylem koşmak. Ahmet Kaya'nın bir şarkısında dediği gibi, kafamı kırarcasına koşmak istiyordum ne zamandır.  Sonunda, yaptım.  Eymir Gölü etrafında yarım tur koştum. Tam olarak şarkıda söylendiği gibi, kafamı kırarcasına oldu koşuşum. Bir tek ayakkabılarım uygundu. Altımda kot pantolon, üzerimde tişört... Eymir gölünün, benim koştuğum bölümü 5,52 km. 31 dakika 40 saniye sürmüş bu mesafeyi katetmem. 5,45 / km hız ile koşmuşum. Seneler sonra koştuğumu ve şartları (kıyafet / Ekim sıcağı / susuzluk) düşününce, fena değil sanırım sayılar. İşin en güzel yanı ise, ne zamandır yapsam diye düşünüp durduğum bir şeyi yapmış olmanın keyfi...

Her insanda vardır sanırım, inişler - çıkışlar. Kimi daha sert, kimi daha yumuşak geçişler halinde yaşar.  Yaratıcı drama kursuna gider gibi, sabah uyanıp yataktan kalkmadan taktığı maskeyi, gece uyurken çıkartanların iniş ve çıkışları dışarıdan fark edilmez belki.  Maske ile yaşamak, gerçekten uzaklaşmak ya da eşyayı adıyla çağırırsak, yalan içinde yaşamak... Bana göre değil. Bence, size göre de olmasın. Her zaman mutlu olmak zorunda değil insan. Mümkün de değil zaten böylesi bir şey. Huzuru, dışarıda aramak yerine içinde aramak...  Onu önemsemek...  Sahip olmak yanılsamasından sıyrılıp parçası olabilmeye çabalamak... ve son olarak, belki de son baharımız olan sonbaharın tadını çıkartmak... Hava güzel,  doğa güzel,  hayat güzel! 

" İklim değişti azizim. Eskiden bu mevsim, Ankara'ya kar yağardı. "  Yukarıdaki cümleyi etrafınızda sıkça duyuyorsanız, siz de Ankara'da gel(e)meyen sonbaharı yaşıyorsunuz muhtemelen. Bugün 12 Ekim 2019 ve an itibariyle kısa kollu tişörtüm üzerimde, hiç rahatsızlık duymadan oturuyorum Camekan adlı kafede.  Ankara'nın en büyük kahvecisi (1200 metrekare kapalı alanı varmış)  Camekan 'ı ilerleyen günlerde yazacağıma söz vererek, gelelim yazının başlığına. Uzun ve muhtemelen gereksiz bir giriş oldu bir kez daha. Neyse, zaten okuyan da yok :) Tamam, başlıyorum... İklim değişikliği çokça dillendirilen bir "şey". Elektrik-elektronik yüksek mühendisi olarak, iklim değişikliği hakkında akademik bilgiye sahip değilim. Yaşadığım günlere bakıp, gerçekten değişmiş galiba, şeklinde, son derece bilimsel (!) tespitler yapmak dışında elimden gelen yok. Ancak, yakın zamanda okuduğum bir yazı bu "iklim değişiyor sanırım" tespitimin doğru olmayabileceğ...

İlk kez okuduğum yazarların arasına girdi Yiğit Bener. Soyadını görünce aklıma Erhan Bener ve Vüs'at O. Bener gelmişti aklıma. Erhan Bener babası, Vüs'at O, Bener ise amcasıymış Yiğit Bener'in.  Öteki Kâbuslar'ın ilk baskısını 2009 yılında Yapı Kredi Yayınları yapmış. Ben, Can Yayınları'ndaki ikinci baskısını okudum, Mart 2012 tarihli. 123 sayfalık eserde 16 öykü/deneme var. Yiğit Bener'in öykülerindeki tarzı çok seviyorum. Kurmaca ile gerçeğin birbirine karıştığı, konuşanın kim olduğunu anlamak için bir kaç satır okumanız gerektiği, sözün tümünü söylemek yerine sembollere başvurulduğu öyküler.  İnsanların içinde gizli faşisti sergileyen öykülerini özellikle etkileyici buldum. Çoğunun farkında bile olmadan içinde yaşattığı ve bulduğu ilk fırsatta ortaya dökülen sözcükler... Böceklerin kitabın geneline vurduğu damga, Kafka'ya göndermeler... Kısa ancak etkili bir eser ortaya çıkartıyor.  Yiğit Bener'in öykü kitabını okuyunca, Louis-Ferdinand Celin...