Saatleri Ayarlama Enstitüsü / Ahmet Hamdi Tanpınar

Okumakta geç kaldığım romanlardan birisini daha, geç olsa, bitirdim. Saatleri Ayarlama Enstitüsü Ahmet Hamdi Tanpınar'dan okuduğum ilk eser. Yazarın, okumam gerektiğini düşündüğüm bir kaç eseri daha var. Dergah Yayınları'ndan Eylül 2000 tarihli yedinci baskısından okudum bu önemli romanı. Birinci baskısı 1962 yılında yapılmış, ancak sanırım bu Dergah Yayınları'ndaki ilk baskısının tarihi. Romanın okuyucu ile ilk buluşması ise 1954 yılında Yeni İstanbul Gazetesi'nde tefrika olarak yayınlanması ile olmuş. 

Benim okuduğum baskıda yayınevinin kısa bir sunuşunun ardından dört bölümden oluşan romana yer verilmiş. Eserin sonunda ise Berna Moran'ın Mart 1978'de Birikim Dergisi'nde; Mustafa Kutlu'nun Nisan 1983'de Yönelişler Dergisi'nde ve Beşir Ayvazoğlu'nun Temmuz 1985'te Töre Dergisi'nde yayınlanan makaleler okuyucunun dikkatine sunulmuş. Yayın tarihine göre sıralanmış bu makaleleri okumak, romanda dikkatimden kaçan kimi noktaların olduğunu fark etmemi sağladı.

Ahmet Hamdi Tanpınar'ın eseri farklı katmanlara sahip bir roman. Dilerseniz sadece anlatılan metin ile yetinip sıra dışı hayatı olan Hayri İrdal'ın yaşadıklarına odaklanabilirsiniz. Böylesi bir okuma da size keyif verecektir. Tanpınar'ın Hayri İrdal ve Halit Ayarcı üzerinden anlatmak istediklerini anlamaya da çalışabilirsiniz. Emin olun, bu çabanız sizi bambaşka bir yere götürecek.

Bir çok açıdan beni etkileyen bir roman Saatleri Ayarlama Enstitüsü. Tanpınar'ın kaleminin gücüne hayran kaldım öncelikle. Hayri İrdal'ın bir gece aleminden sonra yaşadıklarını anlattığı bölüm, deyim yerindeyse, beni benden aldı. İrdal'ın zihninin alkol ile bulanmasıyla zaman ve mekânı karıştırması çok etkileyici bir şekilde kaleme alınmış. Çok katmanlı yapısı, kurgusu, karakterlerin seçimi ve onların betimlemeleri, karakterlerin psikolojik durumlarına dair tespitler, mizahi dili... Uzun zamandır bu kadar keyif alarak okumamıştım bir romanı.