idareci - yönetici / 2

İdareci ve yönetici aynı anlamda kullanılagelen iki sözcük. Oysa bana göre, epey farklılıklar içeriyor. Bu iki sözcüğün farklı olduğuna ilişkin bir yazı yayınlamıştım bir kaç ay kadar önce. Bu yazıyı güncellemek gerekiyordu. Yazıyı güncellemek yerine, ikincisini yazmayı tercih ettim. 

O zaman, ilk yazıdaki üsluba devam edeyim. Hatta nasılsa sayfa sorunumuz yok, ilk yazıdaki metni de ekleyeyim, bu yazının başına:

İdareci, kelimenin gerçek anlamıyla idare eder. Zaten idare ettiği birimin başına getiriliş sebebi de budur. 

Yönetici ise kelimenin gerçek anlamıyla yönetir. İnsan, yönetilmek ister. En kolay, çocuklarda gözlemleyebilirsiniz bu fıtratı. Çocuklar kendi başlarına oyun oynamaktan çok birisi tarafından yönlendirildiği, yönetildiği oyunları tercih eder. 

İdareci, sorunları çözmez. Sadece üzerini örter. Kendisinden sonra tufan olduğu anlayışıyla, günü kurtarmanın derdindedir. 

Yönetici, önce durum tespiti yapar ve sorunları ortaya koyar. Radikal adımlar atmaktan çekinmez. 

İdarecinin boş zamanı yoktur. Hep çok meşguldür. Saatler süren toplantılar yapar, hatta haftalık düzenli toplantıları da meşhurdur. Ancak, sonuç alındığı görülmemiştir bu "etkinliklerden". Zaten amaç sonuç almak değil, "miş" gibi görünmektir. Çalışıyormuş gibi, çabalıyormuş gibi görünseniz idarecinin has adamı haline gelirsiniz.

Yönetici ise sizi dinlemeye ayıracak vakit sahibidir her zaman. İşleri ilgililerine dağıtır, işlerin takibini yapar. İşi kendisi yaptığı ise görülmemiştir. Zaten görevi de yönetmekten ibarettir. Toplantıları gündemli ve zaman kısıtlıdır. Saatler sürmez, bir önceki toplantıdan kalanlar kayıt altına alındığından takip edilmesi kolaylaşır. Has adamı, işini gerçekten yapandır. "Miş" gibi çalışanların varlığını ve çokluğunu bilir. Bunları kamuda yöneticiyse Allah'a, özel sektördeyse Patrona havale eder. 

İdareci, pohpohlanmaktan çok hoşlanır. Bir zamanlar üst düzeyde yönetici olduysa, diyelim bir birimin başkanı, o artık başkandır. Adıyla bile hitabedildiğinde bozulur. Herkesin kendisine başkanım diye hitabetmesini ister / bekler. Kendisiyle konuşurken, siz daha iyi bilirsiniz elbette ile başlayan cümleler duymak ister. 

Yönetici, neyi bildiği kadar neyi bilmediğinin de farkındadır. Bilmediği bir konuda ahkam kesmez. Bilmediği konuyu bildiğini ileri süren olursa, sertçe uyarır, yalakalıktan hoşlanmaz. 

İdareci, idare ettiği biriminin olumlu tüm çıktılarını kendi konumunu pekiştirmek için kullanır. Elde edilen başarıları paylaşmaya gerek duymaz. "İdari" olarak verilebilecek her türlü teşekkür, takdir, prim vb motivasyon unsurlarını asgari düzeyde tutar. Bilir ki kendisinin üzerindeki "idareci"leri zora sokmamak gerekir. İş ceza araçlarına geldiğinde ise elini korkak alıştırmaz. Disiplin soruşturmasından, başka birimlere göndermeye kadar elinden geleni ardına koymaz. 

Yönetici, kişiye göre hareket edilmesi gerektiğini bilir. Amacı işlerin tamamlanması ve yönetimindeki insanların bilgi/becerisinin arttırılmasıdır. Bilir ki birimin başarısı ve yeteneği birimi oluşturan bireylerin yeteneklerinin toplamı kadardır. Bireysel gelişimi destekler. 

İdareci, bir fikirle yanına gittiğinizde, sizi dinlemek için zaman ayırmışsa, ki bu pek sık değildir, ilk söylediği "bir bakalım, "bunu konuşalım", "ben bir değerlendireyim"...gibi ucu açık kalıplardır. Ne zaman konuşacağınız, neyi değerlendireceği, neye bakacağı belli değildir. Aslında size bunları söylerken aklından geçenler bambaşkadır.

Yönetici, aklına yatan bir öneri dinlediğinde, "hadi yap o zaman sen" der. Size sorumlulukla birlikte yetki de verir. Önerinin sonucunu da takip eder ve başarı/başarısızlık durumlarında suçu üzerinize atmaz/başarıyı sahiplenmez. Öneri sizden gelmiştir, yöneticinin aklına yatmıştır, ancak sonuçta yöneten bellidir ve her durumda birinci sorumlu kendisidir.

İdareci, kişilerin masalarının başında oturuyor oluşunu, çalışmalarının göstergesi olarak değerlendirir. Hele bir de yüzler bilgisayara dönükse, işlem tamamdır. İş yerinde internet bağlantısı yoksa bir de, kimse elektronik kitap okumuyordur herhalde. 

Yönetici, haftanın beş günü günde sekiz saat aynı verimde çalışmanın insan işi olmadığını bilir. Kendisi de öyle çalışmıyordur zaten. Bu yüzden, yasal sınırları çalışanlar lehine zorlar. İş yerinde daha sıcak ve dostça ortamları oluşturmaya çalışır. İnsanların zaten yaptığı çay sohbetlerini düzenli hale getirmeye çalışır. Öğlen aralarında spor yapmalarına olanak sağlar. 

İdareci, yapması gerektiğini bildiği ancak yap(a)madığı her şey için üstündeki idarecileri suçlar. Ne kadar zor şartlar altında çalıştığından sıklıkla bahseder. Ancak idarecilerin istifa ettikleri görülmemiştir. Bulundukları makamları babalarından miras sanmaları yüzünden, daha üst bir görev alana kadar orayı terk etmeyi düşünmezler. 

Yöneticiler ise güçlerinin kısıtlandığını, bulundukları birimde, akıllarına yatmayan işlemlere zorlandıklarını fark ettiklerinde istifa ederler. 

İdareci, görevden alındıktan sonra, hele bir daha aktif göreve dönme ihtimali düşükse, kimse tarafından önemsenmez. O koridorda görüp selam vermeye tenezzül etmediği "elemanları"nın gözünün içine bakar iki çift laf edebilmek için. Eski elemanları, insanlık gösterip konuşmaya başlayınca kendisini halen idareci sanmaya başlar. Uzak durmak, yok saymak herkesin hayrınadır. 

Yönetici, istifa ettikten sonra da, ki bir daha göreve getirilme ihtimali yoktur elbette, aktif görevindeyken gördüğü saygıyı görmeye devam eder. Hatta kimileri, yağcılıkla suçlanacağı düşündüğü için gösteremediği muhabbeti görevden alındıktan sonra gösterir yöneticiye. Kendisi her ne kadar yönetici olmadığını söylese de önemli konularda kendisine danışılmaya devam edilir. Aslında aktif olarak olmasa da yöneticilik yapmaya devam etmektedir.

Son olarak,
İdareci bu yazıyı okuduğunda, yönetici olduğunu düşünüp sevinir.
Yönetici ise, idarecilerin  hataların ne kadarını kendisinin de yaptığını sorgular.

O zaman buradan devam edelim:

İdareci - Yönetici / 2

İdareci, canını sıkan bir durum olduğunda, öncelikle idareciliğin verdiği geçici gücü kullanır. Bu güç ile canını sıkan durumu çözmeye çalışır. Kendince çözdüğünde, bunu gururla anlatır her yerde. 
Yönetici ise, canını sıkan bir durum olduğunda, sorunun sahibine sormayı tercih eder. Gel bakalım, neden böyle, neden şöyle. Durumu anlamayı tercih eder. Gerçekten bir hata varsa ortada, bu hatayı yapanın durumu anlamasını ister öncelikle. Yapmayacağı tek şey ise yönetici olmanın avantajını kullanmaktır. Yönetici, aslında kendisinin de düzenin bir çarkından ibaret olduğunu bilir. Dünya, o olmasa da dönecektir. 

İdareci, iş yerinin, ülkenin ve dünyanın kendi omuzlarında olduğunu düşünür. İş yerinde saatlerce kaldığından dem vurur yeri geldiğinde. Geceler, gündüzler boyu çalışmakta ancak gene de yetişememektedir.
Yönetici ise, kendisinin çarkın dişlisinden fazlası olmadığını bilir. Hayat, işten ibaret değildir. Tatilini, özel hayatını, dinlenme hakkını ihmal etmez. Böyle bir ihmalin iş yaşamındaki başarısını olumsuz etkileyeceğini de bilir.

İdareci, kendi yaptıklarını unutmaya çok meyillidir. Daha bir kaç gün önce kendi imzasıyla talimat verdiği konuları bile hatırlamaz. Çünkü, adı üzerinde, idare etmeye odaklanmıştır. Futbolda, doldur boşalt olarak adlandırılan hücum şekli gibidir sorunlara yaklaşımı.
Yönetici ise, önünde ajandası olmadan bir kelime etmez. Yaptıklarını not aldığı için, sonradan getirin bakalım kim izin vermiş, kim yapmış bunu gibi sözler etmez. Futbolda, organize atak olarak adlandırılan hücum şekli gibidir sorunlara yaklaşımı. 

İdareci, yazılı olmayan kurallara da uymak gerektiğini, herşeyin yazılı olamayacağını düşünerek, kendisinden yukarıdaki konumlarda bulunan "idareci"lerin işaret ettiği şekilde davranmaya özen gösterir.
Yönetici ise, kuralsızlığın bir kez uygulanması ile kuralsızlığın gelenek haline gelmesi arasında fark görmez. Az gebelik yoktur sonuçta. Şimdi, ama, öyle diyorsun da, ile başlayan cümlelerin sonucu yöneticinin istifası ile biter. Yukarıdaki "idareci"lerin işaretlerinin sonu bellidir. 

İdareci, ben olmasam da başkası yapar der. Böylece yaptığı "idareci"liğin sonuçlarına ya da uygulamadaki sorunlara kılıf bulmaya çalışır.
Yönetici ise, yanlışı yapan ben olmayayım, diye düşünür. Yöneticilik yapması olanaklı olmadığı dönemde, koltuğa yapışmadığı için ayrılmakta sakınca görmez.