Belki Defne / Nihal Yeğinobalı

Türk edebiyatının güçlü kalemlerinden birisi Nihal Yeğinobalı. Belki Defne, yazarın yakın tarihte yayınladığı romanın adı. Romanın benim okuduğum kopyası ile ilgili bilgileri paylaşamıyorum ne yazık ki, aslında ne mutlu ki. Romanı geçtiğimiz hafta gerçekleştirdiğim İstanbul seyahatinde, okumaya fırsat bulursam diye bavula koymuştum. Daha İstanbul'a gittiğimin ikinci gününde roman bitmişti bile. Seneler sonra görüştüğüm ve kızlarının adı Defne olan arkadaşlarıma hediye edeyim diye düşündüm, ancak unuttum. Kısmet gene senelerdir görüşmediğim ve bu uzun ayrılığın artık bitmesi gerektiğini düşünüp harekete geçmem sonucu görüştüğüm bir arkadaşımınmış. Umarım benim kadar keyif alarak okur.

Gelelim romana. Yeğinobalı, 1970'lerin İstanbul'unda, aslında Kadıköy / Moda civarlarında geçen bir hikaye anlatıyor bizlere. Açılışında kahramanlardan birisinin öldüğünü öğreniyoruz, aradan yıllar geçmiş elbette. Kadın kahraman, bir dönem ilişkisi olup olmadığını bilemediğimiz, ancak kendisi için bir şeyler ifade ettiği kesin, erkeğin cenazesine gidip gitmemeyi tartarken, anılar onu ve dolayısıyla bizleri 1970'lere götürüyor. 

Yeğinobalı, muhtemelen çok iyi bildiği, bir çevreyi anlatıyor romanında. Kulüplerden çıkmayan, para sorunu nedir pek bilmeyen, bohem hayat ile mirasyedi arası gidip gelen bir çevre romanın konu ettiği. Sene 1970'ler olunca insan ister istemez öğrenci hareketleri, sol mücadele falan da arıyor. Bu kavramlar, romanın konu ettiği çevrenin ilgi alanına fazla girmiyor. Romanda üstünkörü değinilen bu dönemsel ayrıntılar yüzünden Yeğinobalı'ya eleştiri getirenler olabilir. Bana kalırsa Yeğinobalı, çok yerinde ve doğru bir tavır ile olmayanı romana katmamayı seçmiş. Sonuçta 1970'lerde romanda konu edilen bir hayat yaşamış, gerçekçi olarak betimlenmiş karakterler olabilir mi, kesinlikle olabilir. Bize roman gerçekliği içinde inandırıcı geliyor mu, kesinlikle geliyor. O zaman neden sol yok, öğrenci olayları üstün körü suçlaması boşa düşüyor. 

Kadın erkek ilişkisi, romanın çerçevesini oluşturuyor. Kocasının aldatmalarına dayanamayarak sonunda onu terk etme cesaretini kendisinde bulan kadın kahraman, tanıştığı kadın arkadaşı ile başka bir tarzın da olabileceğini görüyor. Burada, Yeğinobalı'nın bir tarafı tuttuğunu söyleyebilir miyiz bilemiyorum. Roman yazarının romanı yazmakta elbette bir amacı vardır. Sanki bana, ey okuyucu bu kadın erkek ilişkilerinde tek doğru yok, bak romanın başlarında sana doğru gelen kahraman sonlarında ne yapıyor gibi bir duruş var gibi geldi. Aslında belki bu anlamda doğru da yok. 

Hayat ilginç. Liseyi bitireli 2016'da 25 yıl olacak. Üniversiteyi bitireli ise 20 yıl oldu bile. Aradan bunca, bir insan ömrü için az değil 20-25 yıl, zaman geçtikten sonra dönüp bakınca yaptıklarına ve önünde kalan hayata, birden aydınlandığını hissedebiliyor. Hele bir de ömür, "olması gerektiği şekilde" yaşandıysa o zaman iş daha bir zorlaşıyor. Yeğinobalı'nın romanı bu anlamda beni pek derinden etkiledi. Roman kahramanlarının yaşadıkları ve yaşamadıkları üzerinden kendi hayatıma dair tespitler, çıkarımlar yaptım fazlaca. İyi mi oldu, kötü mü oldu bilmiyorum. Aslına bakarsanız bilmemin olanaklı olduğunu da düşünmüyorum. İyi ne, kötü ne bir yerde. 

Malum bir süredir bir hastalık yüzünden düzenli ilaç kullananlara katıldım ve ömrüm yettiğince de kullanmaya devam edeceğim, zaman içinde ilaçların adı değişse de. Geçen düşündüm acaba bu kullandığım ilacın bir yan etkisi mi diye. Kendime yalan söyleyememeye başladım bir süredir. Kendini kandırmak, söz insanın içini acıtsa da, iyidir ve en önemlisi "güvenli"dir aslında. Toplumun geneli tarafından da kabul görür bu "kendi yalanına inanmış geçen ömürler". Peki ya yıllar sonra, herşey için artık çok geç iken bir pişmanlık gelir de bulursa sizi? 

Selda Bağcan'ı çok severim. Billur gibi bir sesi vardır. O kadar çoktur ki Bağcan'ın yorumladığı şarkılar arasında beni derinden etkileyen. Ancak, bir tanesi diğerlerinden ayrılır bu anlamda: Beni Unutma. Şarkıya Youtube'dan ulaşabilirsiniz eminim. Saat, burada 12'yi vurdu bu arada. Muhtemelen vakitsiz uyanmanın sonucuna katlanacağım bir kez daha. 

Bir gün gelirde unuturmuş insan En sevdigi hatıraları bile Bari sen her gece yorgun sesiyle Saat on ikiyi vurduğu zaman Beni beni unutma, beni beni unutma, beni beni unutma 

Çünkü ben her gece o saatlerde Seni yaşar ve seni düşünürüm Hayal içinde perişan yürürüm Sen de karanlığın sustuğu yerde Beni beni unutma, beni beni unutma, beni beni unutma

O saatlerde serpilir gülüşün Bir avuç su gibi içime, ey yar Senin de başında o çılgın rüzgar Deli deli esiverirse bir gün Beni unutma 
Ben ayağımda çarık, elimde asa Senin için şu yollara düşmüşüm Senelerce sonra sana dönüşüm Bir mahşer gününe de rastlasa Beni unutma  

Hala duruyorsa yeşil elbisen Onu bir gün yalnız benim için giy Saksıdaki pembe karanfilde çiğ Ve bahçende yorgun bir kuş görürsen Beni unutma 

Büyük acılara tutuştuğum gün Çok uzaklarda olsan yine gel Bu ölürcesine sevdiğine gel Ne olur Tanrıya kavuştuğum gün Beni unutma, beni unutma