Traffic Message Channel TMC

Radyo ve radyo teknolojileri üvey evlat muamelesi görüyor ülkemizde. 30 yaşın altında olup da evinde radyo dinleyen yok denilecek kadar az. Araç içerisinde ve mobil cihazlardan dinlenilen bir yayın haline dönüşüyor radyo giderek. Aslında bu durum ülkemize özgü değil. Tüm dünyada videoya, görüntüye, bir açlık var. İnternet üzerinde dolaşan trafiğin de büyük bölümünü video oluşturuyor ve geleceğe yönelik öngörüler, bu eğilimin artacağına işaret ediyor. 

Bu, gene gereksiz ve gene uzun, girişten sonra gelelim başlığımıza: Trafik Mesaj Kanalı. Eğer bir sunum yapıyor olsaydım salona bu noktada sorardım: Kaçınız bu kısaltmanın anlamını biliyor diye. Sunuma gelenler içerisinde bile epey sayıda kişi bu kısaltmayı daha önce duymadığını söylerdi sanırım. İkinci sorum ise kaçınız kullanmakta olduğu yön bulma (navigasyon) cihazında TMC desteği olup olmadığından haberdar olurdu. İlk sorudan daha az sayıda elin kalkmasını beklerdim bu kez. 

Benim sorunun bu işte. Konuya giremiyorum. 
Radyo veri sisteminin bir uygulaması, bugün konu ettiğim. Radyo veri sistemi ile ilgili daha önce bir kaç yazı yazmıştım. Hatta RDS-TMC başlıklı bir yazım da var. Onları okumadıysanız diye düşünerek kısa bir hatırlatma yapayım. FM radyo yayınları üzerinde veri taşınabilecek bir kapasite bulunmaktadır. Radyo veri sistemi (Radio Data System RDS) olarak bilinen ve standartları tanımlanmış bu alan üzerinde çeşitli özellikler, katma değerli servisler, kamuya yönelik uyarı sistemleri (Emergency Warning System E W S) sunulabilir. 

ülkemizde RDS

Çoğunlukla araç radyolarının önünde küçük ekranda kayan bir yazı ile dinlemekte olduğunuz radyonun frekans bilgisi, ismi, kiminde çalan şarkının ve şarkıcının ismi geçer. İşte bu bilgiler RDS sistemi üzerinden gönderilir. İki tür bilgi göndermek mümkündür RDS'de. Birincisi sabit bilgiler, ki RDS kodlayıcısı verici sistemine yerleştirilirken bir kez programlanır ve cihaz arıza yapana kadar aynı bilgiler gönderilir. İkincisi ise değişken bilgiler (ki buna dinamik RDS de denilmektedir). Burada ise RDS üzerinden gönderilecek bilgiler yayın ile birlikte dağıtım şebekesi (büyük yayıncı gruplarda uydu, tek vericili yerel radyolarda karasal link) aracılığıyla RDS kodlayıcısına ulaştırılır. Teknik olarak, sabit RDS'den daha zordur. 

RDS sadece şarkı / şarkıcı ismi için mi kullanılır?

Elbetteki hayır. Aslına bakarsanız sürücünün dikkatini dağıtacağı gerekçesiyle kimi Avrupa ülkelerinde kayan yazılı RDS uygulamaları yasaklanmıştır. Yani, bizdeki RDS uygulamalarının büyük bölümü, aslında yasaklanması gerekebilecek şeylerdir. İşin bu kısmını düzenleyici ve denetleyici kuruluşlara bırakıp sorumuza dönelim. RDS ile Alternatif Frekans uygulaması yapmak olanaklıdır. Böylelikle radyo alıcısı, RDS üzerinden gönderilen alternatif frekans bilgileri sayesinde yol boyunca değişecek radyo vericileri ve frekanslarını dinleyiciye hissettirmeden değiştirebilir. Ankara - İstanbul, Ankara - İzmir karayolları boyunca TRT FM yayınlarının AF ON pozisyonundaki alıcılarda kesintisiz dinlenmesinin sebebi budur. Bir diğer önemli uygulama ise trafik anonsları : Traffic Announcement (TA). Burada ise özel bir yayından bahsedilmektedir. Bu özel yayın, çoğunlukla kamu yayıncısı tarafından oluşturulan ayrı bir verici ağı ile yol güzergahlarında oluşturulur. TA işaretli bir yayın farkedildiğinde dinlemekte olduğunuz radyodan TA yayını yapan radyoya geçirilirsiniz, radyonun sesi açılır ve bu anonsu duymanız sağlanır. Hatta o sırada radyo yerine teyp, CD, MP3 de dinleseniz alıcınız RDS işaretlerini algılayabiliyorsa TA yayını yapan istasyona sizi taşır. Bu hizmet henüz ülkemizde yok. Ancak, duyduğuma göre çok yakın bir tarihte başlatılacak. 

sonunda T M C

Bu uzun ve büyük olasılıkla gereksiz girişten sonra konuya, nihayet gelebildim. Yol bulma cihazları, malum G P S uyduları aracılığıyla hesapladığı konumla üzerindeki haritadan sizi dilediğiniz yere ulaştırmaya çabalar. Peki gitmekte olduğunuz yol kapalıysa? Bu durumu yolun kapalı bölümüne gelinceye kadar fark edemezsiniz. Eğer T M C destekli bir yol bulma cihazına sahip değilseniz. Ülkemizde yakın zamanda Başarsoft (Google Maps'in Türkiye haritalarını da sağlayan yerli gurur kaynağımız) tarafından uygulamaya sokulan T M C destekli navigasyon sistemleri sayesinde artık yoldaki trafik bilgilerini eş zamanlı olarak erişmeniz olanaklı. Şu an için, bendeki cihaz TGRT, FM üzerinden gönderilen anlık durum bilgileri sayesinde, yoldaki tıkanıklar önceden bilinip size alternatif yollar öneriliyor. Cihaza ait ekran görüntülerini de cihazı kullandıktan sonra bu yazıya ekleyeceğim. Merak edenler için yok, bu cihazdan satın almadım. Bir şekilde deneme amaçlı elimize gelen bir cihaz var ve bir kez daha hayır, bu yazı için gelmedi cihaz :)

TMC verileri nasıl oluşturuluyor

Bu iş için birden fazla yöntem var. Başarsoft hangisi tercih etti, işin doğrusu biliyorum ama söylemek bana düşmez. Ben yolları anlatayım. Öncelikle bu TMC verisi işinin, ayrı bir iş olarak Avrupa'da özel şirketlerce yapıldığından bahsedeyim. Verinin oluşturulması için bu veri hazırlayıcısı şirketler karayollarının kenarlarına algılayıcılar yerleştiriyorlar. Trafiği düzenleyen otoritelerden, gönüllülerden, trafikte seyreden ve takip sistemi gibi anlık konum ve durum bilgisi oluşturan araçlardan bilgiler derleniyor. Tüm bu farklı kaynaklardan derlenip toplanan veriler bir yazılım aracılığıyla değerlendiriliyor. Yolun normal şartlardaki hızı, genişliği, planlı bakım olup olmadığı gibi sabit verilerle de desteklenen yazılım sonunda verilerden bilgiye ulaşıyor. Bu bilgi operatörlerce değerlendirilip RDS kodlayıcısının algılayacağı biçime dönüştürülüyor. Ardından hangi radyo istasyonu üzerinden taşınacaksa, onun yayın merkezine gönderilyor. Yayın merkezinde her vericiye ayrı hatlarla dağıtım yapılması önemli. Çünkü diyelim İstanbul'un Taksim'ine ait bir trafik bilgisinin Bolu dağındaki FM vericisinin RDS kodlayıcına gönderilmesinin anlamı yok. Bu noktada iki şey yapılabilir. Birisi, veriyi tüm vericilere gönderip vericide RDS kodlayısının önüne konulacak bir filtre cihazı ile sadece ilgili verinin RDS kodlayıcısına akmasına izin vermek. İkincisi ise veriyi sadece ilgili verici istasyonuna göndermek. Her iki çözümün de avantajları ve dezavantajları var. 

Hülasa, eğer navigasyon cihazı alacaksanız TMC destekli bir model tercih edin. TMC yayınları için aboneli falan da istemiyorlar...
Pişman olmazsınız...

Konuyla ilgil okumaktan sıkıldıysanız ve izlemeyi tercih ederseniz Başarsoft CEO'su Alim KÜÇÜKPEHLİVAN'ın açıklamalarına buradan ulaşabilirsiniz.